parafia
Kult Matki Bożej i św. Antoniego z Padwy w Nowinach Horynieckich
Kaplica Matki Bożej w Nowinach Horynieckich
Nowiny Horynieckie – mała wioska położona po dwóch stronach wąwozu na północny wschód od Horyńca-Zdroju. Zamieszkuje ją ok. 40 osób. Znana jest głównie z kultu łaskami słynącej figury Matki Bożej Niepokalanie Poczętej, która znajduje się w drewnianej kaplicy – z szemrzącym źródełkiem w środku – usytuowanej w cienistym wąwozie leśnym na terenie południowej części Roztoczańskiego Parku Krajobrazowego. Kaplica w Nowinach Horynieckich należy do prowadzonej przez oo. franciszkanów parafii pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Horyńcu-Zdroju. Dzięki ich staraniom Nowiny Horynieckie są znanym w okolicy miejscem, w którym w szczególny sposób czci się Matkę Bożą i św. Antoniego z Padwy.
Historia kultu Matki Bożej w Nowinach Horynieckich
Archiwa parafii w Horyńcu podają, że w Nowinach Horynieckich „od niepamiętnych czasów w leśnym strumyku na dębowym słupie stała drewniana figura Maryi. Według podania w 1636 roku dwom dziewczynkom i chłopcu z rodziny Sadowych trzykrotnie objawiła się Matka Boża: 12 czerwca, 2 sierpnia i 8 września. Dzieci pasące krowy ujrzały jasność w dolinie, a w białych szatach z niebieską przepaską ukazała się im piękna Pani, która prosiła dzieci o to, by przychodziły do tego miejsca modlić się i by powiedziały ludziom, aby również tu się modlili. Owe modlitwy miały sprawić, że grożąca nawała wojenna ominie te tereny. Dzieci przekazały usłyszane słowa dorosłym, którzy postawili w tym miejscu krzyż. Przy nim się modlili. Z czasem na miejscu krzyża ustawiono wykonaną przez miejscowego rzeźbiarza drewnianą figurkę Matki Bożej. Ma ona 110 cm wysokości i przedstawia stojącą Maryję Niepokalanie Poczętą w pozie modlitewnej. Historycy sztuki datują rzeźbę na drugą połowę XVIII w.
Pod koniec lat 60. XIX w. staraniem oo. franciszkanów zbudowano z kamienia na podmokłym terenie pierwszą bardzo małą kapliczkę, którą na początku lat 90. XIX w. rozebrano, ale na tym miejscu w 1896 wybudowano większą drewnianą kaplicę na kamiennym fundamencie, dach wykonano z gontu i zamontowano na nim wieżyczkę. Wewnątrz nad kamiennym ołtarzem umieszczono figurę Matki Bożej z poprzedniej kapliczki. Wtedy też wydzielono w środku kaplicy ujęcie wody, której przypisywano cudowne właściwości.
13 czerwca 1897 r. o. Placyd Krupiński odprawił w kaplicy pierwszą Mszę Świętą. Poświęcono ją jednak dopiero 16 maja 1898 r. Franciszkanie uzyskali pozwolenie na odprawianie tu Mszy Świętej i administrowanie Sakramentów na okres dziesięciu lat.
W czasie wojen
W okresie I wojny światowej żołnierze rosyjscy zdemolowali i okradli wnętrze kaplicy, a sprawowanie Mszy i organizowanie pielgrzymek stało się niemożliwe.
II wojna światowa była trudnym okresem w historii kaplicy. Późną jesienią 1939 r. rosyjscy żołnierze rozbili nową, kamienną figurę Maryi, a w1941 r. sprofanowane zostało wnętrze kaplicy. W 1943r. franciszkanie sprawili nową, wzorowaną na poprzedniej, figurę Matki Bożej, ustawiając ją w tym samym miejscu. W 1944 r. kolejny raz napadnięto na kapliczkę, tym razem byli to Niemcy. Strzelali do kamiennej figury, pozbawiając ją głowy. Rzucili też o kamień drewnianą figurkę z drugiej połowy XVIII wieku, ale ta się nie zniszczyła. Próbowali też wysadzić kaplicę, lecz budynek nie został uszkodzony.
W latach 1944-1947 kaplica nie była użytkowana ze względu na zagrożenie przez bandy UPA. Do prac remontowych przystąpiono latem 1948roku.
Odpust ku czci św. Antoniego z Padwy
Franciszkanie rozpowszechnili w Nowinach Horynieckich oddawanie czci św. Antoniemu. 12 czerwca, czyli w wigilię uroczystości św. Antoniego, do tej miejscowości przybywały rzesze wiernych nie tylko z parafii i najbliższych okolic, ale i z daleka. Najstarszy zapis uroczystości pochodzi z 1900 roku i można przeczytać, że odpust trwał dwa dni, poświęcano m.in. wodę w źródełku- wierni zabierali ją do domu. Dziś na koniec Eucharystii można zabrać chlebek św. Antoniego, a w sumie odpustowej uczestniczy bardzo wiele osób.
Nabożeństwa fatimskie w Nowinach Horynieckich
Cyklicznie od 1999 roku z kościoła parafialnego w Horyńcu-Zdroju do leśnej kaplicy Matki Bożej w Nowinach Horynieckich odbywają się piesze pielgrzymki (ok. godzina drogi) Uczestniczą w nich nie tylko parafianie czy kuracjusze, ale coraz większe grupy pątników z parafii ościennych, a nawet spoza dekanatu. Te modlitewne spotkania z Maryją odbywają się 13. dnia miesiąca od maja do października. W czasie pielgrzymki niesiona jest figura Matki Bożej Fatimskiej, odmawiana jest część różańca. Wierni uczestniczą we Mszy Świętej, a po niej odbywa się procesja z figurą wokół kaplicy.
Kalendarz nabożeństw:
Niedzielne msze św. – godz. 13:00 (wiosna-jesień przy ołtarzu polowym, zimą w kaplicy)
Nabożeństwa fatimskie – godz. 17:00 (w październiku godz. 16:00) 13. dnia miesiąca od maja do października
Odpust ku czci św. Antoniego – msze św. o 11:00 i uroczysta suma o godz. 17:00 (uroczystości obywają się zawsze w sobotę przed 13 czerwca)
Msze św. w rocznice objawień Maryi w tym miejscu: 12 czerwca, 2sierpnia i 8 września – godz. 17:00
Nabożeństwa pierwszych pięciu sobót miesiąca – od maja do września, godz. 19:00
Pasterka – w Wigilię o 21:00
Mimo że minęło wiele lat, a dzieje tego miejsca nie należały do spokojnych, figurka Maryi stoi w ołtarzu leśnej kaplicy. Przychodzą do niej wierni, by w osobliwej ciszy, wypełnionej szmerem płynącej wody, zwierzyć się Matce ze swoich problemów, prosić o pomoc i dziękować za otrzymane łaski. Niektórzy zapisują swoje prośby i podziękowania w „Księdze Pamiątkowej”:
Dziękujemy Ci matko Boża, że możemy znowu być u Ciebie…
Matko Przenajświętsza, tylko Ty widzisz mój ból. Nie pozwól, żebym popadł w zwątpienie. Pospiesz, proszę, na ratunek mojemu małżeństwu…
I chcę Ci podziękować za najlepszych rodziców…
Proszę o zdrowie…
Proszę o łaskę nawrócenia dla męża i córki, aby mogli i zechcieli karmić się Chlebem Życia…
Dziękuje za otrzymane łaski i proszę o dalsze błogosławieństwo…
Dziękuję za możliwość odnalezienia miłości, tej pięknej i wyczekiwanej…
Dziękuję za to, że tu jestem…
Proszę o łaskę chrztu dla mojej wnusi…
Dziękuję za pięćdziesiątą rocznicę naszego małżeństwa…
Opracowała Agata Nesterak na podst.:
Bp Mariusz Leszczyński „Kaplica Matki Bożej w Nowinach Horynieckich”, Zamość 2001
M. Wiśniewski „Horyniec-Zdrój i okolice – krynice wschodu”. Przewodnik dla kuracjuszy i turystów”, Horyniec-Zdrój, 2018
Podziękowania i prośby do Matki Bożej Horynieckich Zdrojów w Nowinach Horynieckich